Τον Ιανουάριο του 2024 υλοποιήθηκε στο 5ο ΓΕΛ Λάρισας εκπαιδευτικό πρόγραμμα των Γενικών Αρχείων του Κράτους (παράρτημα Λάρισας), με τίτλο «Οι πηγές αφηγούνται: η μαθητική ζωή στην περίοδο της δικτατορίας των συνταγματαρχών: ντύσιμο και εμφάνιση μαθητών και εκπαιδευτικών». Στο πρόγραμμα συμμετείχαν μαθητές και μαθήτριες των τριών τάξεων του Λυκείου για δύο διδακτικές ώρες. Οι υπεύθυνες των ΓΑΚ, κ. Βασιλική Βλάχου Βιβλιοθηκονόμος – Μουσειολόγος και κ. Δήμητρα Βουλτσίδου, φιλόλογος, παρουσίασαν στους μαθητές και τις μαθήτριες αρχειακές πηγές και τους καθοδήγησαν στο να διατυπώσουν μέσα από αυτές ερευνητικά ερωτήματα.
Σκοπός του προγράμματος ήταν η γνωριμία των μαθητών με τον κόσμο των αρχείων και η καλλιέργεια της αρχειακής και ιστορικής τους συνείδησης. Η μελέτη των αρχείων λειτούργησε συμπληρωματικά προς τη σχολική εκπαίδευση και οι μαθητές ανακάλυψαν τις σχέσεις που συνδέουν τη λειτουργία του κράτους με την ιστορία. Διαπίστωσαν την αντιδημοκρατική και αντιεκπαιδευτική πολιτική που εφαρμόστηκε στα χρόνια της δικτατορίας, την απουσία ελευθερίας του λόγου, τον περιορισμό του παιδευτικού ρόλου των εκπαιδευτικών και τη μετατροπή τους σε μηχανισμό ελέγχου της μαθητικής κοινότητας.
Οι μαθητές κλήθηκαν, στη διάρκεια βιωματικής δράσης που υλοποιήθηκε στο εργαστήριο πληροφορικής του σχολείου, να μελετήσουν τις αρχειακές πηγές και με βάση αυτές διαμόρφωσαν το ερευνητικό ερώτημα: «Ποια εμφάνιση και συμπεριφορά ζητούσε το κράτος από μαθητές και εκπαιδευτικούς κατά την περίοδο της δικτατορίας;». Στη συνέχεια κατέγραψαν τις παρατηρήσεις τους και επιχείρησαν να δώσουν απάντηση στο ερευνητικό ερώτημα, σύμφωνα με τις αρχές της ανακαλυπτικής μάθησης. Παράλληλα δόθηκε χρόνος στους μαθητές για συζήτηση και σχολιασμό των κειμένων που διάβασαν αλλά και για την παρουσίαση ιστοριών που είχαν ακούσει από το οικογενειακό τους περιβάλλον.
Ένα δείγμα από τις απαντήσεις:
«Η εμφάνιση που άρμοζε σε μαθητές και καθηγητές εντός του σχολείου, έπρεπε να είναι κόσμια και ευπρεπής, ειδάλλως θα τιμωρούνταν σύμφωνα με την επίσημη διαταγή της εποχής. Η αυστηρή αντιμετώπιση δεν περιορίζονταν μόνον στην ένδυση, αλλά και στην κόμμωση, καθώς έπρεπε να είναι ιδιαίτερα αυστηρή. Στη συνέχεια οι καθηγητές εκείνης της εποχής αποτελούσαν το παράδειγμα για τους μαθητές, γεγονός που τους επέβαλε να ακολουθούν ευπρεπή συμπεριφορά. Από την άλλη πλευρά και η συμπεριφορά τους έπρεπε να είναι συγκεκριμένη, αφού δεν μπορούσαν να εκφράσουν την άποψή τους ελεύθερα. Επιπλέον οι μαθητές, δεν είχαν το δικαίωμα να φέρουν αντίρρηση στους κανονισμούς, γεγονός που διαφαίνεται χαρακτηριστικά, από το ότι ελέγχονταν ακόμη και εκτός του σχολείου, αφού δεν είχαν καν την ευκαιρία να παρευρεθούν σε χώρους που δεν αρμόζουν στην ηλικία, αλλά και στην εκπαίδευσή τους. Συμπερασματικά, μαθητές και καθηγητές είχαν χειραγωγηθεί για να ταιριάζουν με την εποχή τους».
Στη διάρκεια του προγράμματος δόθηκε στα παιδιά η δυνατότητα να δουλέψουν ομαδικά και να γνωρίσουν τις αρχές του σεβασμού, της δημοκρατικής συνύπαρξης, της μη βίαιης επίλυσης συγκρούσεων και της αλληλεγγύης.
Υπεύθυνη εκπαιδευτικός του σχολείου για την υλοποίηση του προγράμματος: Βάγια Ντρογκούλη.
Μέλος της Παιδαγωγικής Ομάδας: Αρχοντία Γιαννακάκη.
Συνεργασία με το πρόγραμμα «Δημοκρατία και Εκπαίδευση». Μέλος της Παιδαγωγικής Ομάδας: Καλλινίκη Θεοδωροπούλου.