Γιορτή της ελληνικής παιδείας η σημερινή. Η γιορτή των τριών Ιεραρχών, μία θρησκευτική γιορτή της Ορθοδόξου Εκκλησίας από τον 11ο αιώνα, έγινε γιορτή των ελληνικών γραμμάτων από το 1841, και σήμερα σχολική γιορτή.
Ο εκπαιδευτικός χαρακτήρας της γιορτής συνίσταται στο ότι και οι τρεις Ιεράρχες-ο Μέγας Βασίλειος, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, συνετέλεσαν στην ανάπτυξη των ελληνικών γραμμάτων, τονίζοντας τη μεγάλη σημασία που έχει να διαβάζει κανείς και να είναι μορφωμένος, αλλά και να καλλιεργεί τον χαρακτήρα του στην αρετή.
“Η παιδεία είναι η αγωγή που ωφελεί την ψυχή, αυτή που με κόπο και πόνο την καθαρίζει από τις κηλίδες της κακίας. Κι αν ακόμη πρόσκαιρα φαίνεται ότι δεν προκαλεί χαρά, αλλά λύπη, αργότερα θα δώσει σε όσους την δεχθούν καρπούς εσωτερικής ειρήνης, που θα βοηθήσουν στη σωτηρία… “, έγραψε ο Μέγας Βασίλειος. “Η παιδεία είναι η μετάληψη της αγιότητας στη ζωή μας”, είπε ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ενώ ο Μέγας Βασίλειος επισημαίνει: “Τρία πράγματα είναι απαραίτητα στον άνθρωπο: παιδεία, εργασία και υγεία”.
Με το έργο του Μεγάλου Βασιλείου, “Προς τους νέους, όπως αν εξ ελληνικών ωφελοίντο λόγων”, παραδόθηκε στη νεολαία και την εκπαίδευση μια τεράστιας σημασίας πνευματική παρακαταθήκη, η οποία αποκαθιστά την ενότητα μεταξύ του αρχαίου ειδωλολατρικού και χριστιανικού ελληνισμού, μια ενότητα που αποτέλεσε το θεμέλιο του δυτικού πολιτισμού.
Και οι τρεις Ιεράρχες είχαν κοινωνικό και πολιτικό έργο ενάντια στη διαφθορά, την κοινωνική αδικία και τις αυθαιρεσίες του πολιτικού συστήματος, διδάσκοντας ότι η κοινωνική ευαισθησία δεν έχει όρια θρησκευτικά, φυλετικά ή εθνικά.
Σήμερα που ο σκοπός της Παιδείας καταντά χρησιμοθηρικός, ενώ η κρίση είναι αδιαμφισβήτητη στην κοινωνία, οι τρεις Ιεράρχες-μελετώντας τους μέσα από την πατερική γραμματεία-μπορούν να γίνουν σύμβολα μίας άλλης Παιδείας, που να καλλιεργεί πρότυπα ήθους και παιδείας, στην κατεύθυνση της συνεργασίας για το κοινό καλό.
Πώς καθιερώθηκε η γιορτή:
Η εορτή των Τριών Ιεραρχών εισήχθη στην εκκλησία στα μέσα του 11ο αιώνα από τον λόγιο και μητροπολίτη Ευχαΐτων Ιωάννη Μαυρόποδα (1000-1070), επί αυτοκράτορος Κωνσταντίνου Θ’ του Μονομάχου (1000-1055).
Σκοπός του Μαυρόποδα ήταν να παρουσιάσει τις τρεις εξέχουσες αυτές προσωπικότητες της Χριστιανοσύνης ως τους κατ’ εξοχήν υπερμάχους του τριαδικού δόγματος και να δώσει τέλος στον φατριασμό που σοβούσε στο σώμα της εκκλησίας για το ποιος από τους τρεις ιεράρχες είναι ο σπουδαιότερος. Είναι χαρακτηριστικό ότι την εποχή εκείνη μεγάλος αριθμός ιερωμένων και πιστών είχαν χωριστεί σε τρεις ομάδες: τους Ιωαννίτες, τους Γρηγορίτες και τους Βασιλείτες.
Ο εκπαιδευτικός χαρακτήρας της εορτής των Τριών Ιεραρχών καθιερώθηκε στις 9 Αυγούστου του 1841 από το ακαδημαϊκό συμβούλιο του Οθωνείου Πανεπιστημίου (νυν Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) και πρωτογιορτάστηκε στις 30 Ιανουαρίου του 1842. Τα επόμενα χρόνια, ο εορτασμός επεκτάθηκε σ’ όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
(Η εικόνα ελήφθη από τη σελίδα του Υπουργείου Παιδείας)